17/8/17

Δείτε ποιοι είναι οι εμπνευστές και συνιδρυτές της δημοκρατίας - Κανείς δεν τους αναφέρει, ούτε στα πανεπιστήμια, γιατί φοβούνται τη δημοκρατία

Οι συνιδρυτές της δημοκρατίας

Του Σταύρου Καλεντερίδη
Σήμερα, ολόκληρη η ανθρωπότητα γνωρίζει πως η Δημοκρατία ως έννοια, σύνολο πολιτικών ιδεών και πρακτικών, και εν γένει ως πολίτευμα, γεννήθηκε στην Αθήνα τον 5ο με 6ο αιώνα π.Χ.
Αυτό που είναι ίσως λιγότερο γνωστό είναι πως ο ακριβής τόπος γέννησης της Δημοκρατίας είναι η Αρχαία Αγορά των Αθηνών. Ο διάλογος, η Παρρησία, η Ισηγορία, η Ισονομία και η Δικαιοσύνη είναι λίγες μόνο από τις υψηλές ιδέες που γεννήθηκαν στο πολιτιστικό, πολιτικό και οικονομικό κέντρο των Αθηνών. Οι πρωτοποριακές αυτές ιδέες συνετέλεσαν στην ίδρυση αλλά και επικράτηση της Δημοκρατίας.
Ακόμα λιγότερο γνωστό – έως και άγνωστο στις μέρες μας – είναι το ποιος δημιούργησε τελικά τη Δημοκρατία. Η αλήθεια είναι πως δεν υπάρχει κάποιος «πατέρας» της Δημοκρατίας. Κανένας μεγάλος αρχηγός, ηγέτης ή πολιτικός ήρωας. Άλλωστε η Δημοκρατία δεν βασίζεται σε σωτήρες αλλά στη δύναμη των πολιτών. Κάποιοι ισχυροί και ενεργοί πολίτες ήταν αυτοί που δημιούργησαν τους πρώτους Δημοκρατικούς πολιτειακούς θεσμούς – οι Συνιδρυτές της Δημοκρατίας. Σύμφωνα με την πολιτική ιστορία, η Δημοκρατία θεμελιώθηκε αρχικώς από τον Σόλωνα, απέκτησε ουσιαστικό περιεχόμενο και βάθος από τον Κλεισθένη, ενισχύθηκε και θωρακίσθηκε από τον Εφιάλτη, ενώ προσέλαβε ποιοτικά  χαρακτηριστικά και ολοκληρώθηκε από τον Περικλή. 
ΣΟΛΩΝ
Ο Σόλων ο δίκαιος ήταν ο πρώτος. Έχοντας ταξιδέψει και μελετήσει πολλούς και διαφορετικούς νόμους, ο Αθηναίος νομοθέτης ευβούλως εφάρμοσε στην Αθηναϊκή πολιτεία τη «σεισάχθεια», απελευθερώνοντας όσους πολίτες είχαν υποδουλωθεί, ενώ ταυτόχρονα παρείχε αμνηστία για αδικήματα που επέφεραν απώλεια των πολιτικών δικαιωμάτων. Κατανοώντας την ουσία του πολιτειακού ζητήματος, ο Σόλων αναγνώρισε με ευθυκρισία πως για την επίτευξη της κοινωνικής Δικαιοσύνης οι πολίτες χρειάζονται τα πολιτικά τους δικαιώματά (Ισονομία).
Στο ίδιο πνεύμα, ο Σόλων έδωσε για πρώτη φορά στους θήτες (το κατώτερο κοινωνικό στρώμα) το δικαίωμα συμμετοχής στην Εκκλησία του Δήμου και στην Ηλιαία, ως ένορκοι. Μέσω της Ηλιαίας, η οποία ήλεγχε μετά από μήνυση/καταγγελία οποιουδήποτε παράνομες ενέργειες των αρχόντων οι οποίοι έβλαπταν την πολιτεία ή κάποιον πολίτη (ακόμα και δούλο), οι πολίτες απέκτησαν τις πρώτες ελεγκτικές εξουσίες τους.
Τέλος, ιδρύοντας λαϊκά δικαστήρια με δικαίωμα προσφυγής σ’ αυτά όσων δεν ήθελαν να δικαστούν από τους άρχοντες και παρουσιάζοντας το θεσμό της έφεσης κατά δικαστικών αποφάσεων ενώπιον του δήμου, ο Σόλων έσπασε το μονοπώλιο της πολιτικής εξουσίας από τους επαγγελματίες πολιτικούς και δικαστές, και έθεσε έτσι τις βάσεις για να καταστεί ο δήμος κύριος της πολιτείας.
ΚΛΕΙΣΘΕΝΗΣ
Επόμενος συνθεμελιωτής της Δημοκρατίας υπήρξε ο Κλεισθένης. Αφού πέτυχε την ανατροπή του Ισαγόρα, του Κλεομένη και της τυραννίδας, ο Αλκμεωνίδης πολιτικός διαίρεσε την Αττική σε δήμους των τριάντα μερών – δέκα από την πόλη (Άστυ), δέκα από την παραλία και δέκα από την ενδοχώρα (Μεσόγαια). Επιπλέον, όρισε με κλήρο τρεις δήμοι να σχηματίζουν μια φυλή, έτσι ώστε κάθε φυλή να βρίσκεται και να εκπροσωπείται σε όλα τα σημεία της πόλης. Το μέτρο αυτό ένωσε ουσιαστικά με κοινή μοίρα πολίτες από διαφορετικές περιοχές, και συνεπώς από διαφορετικά κοινωνικά στρώματα, επιτυγχάνοντας μια πρωτοποριακή πολιτική και κοινωνική ισότητα. Η κατάργηση της κατοχής γης ως προϋπόθεση για την ιδιότητα του πολίτη, η ενσωμάτωση νέων πολιτών (ξένοι κάτοικοι ή απελευθερωμένοι δούλοι) και η δυνατότητα των θητών να υπηρετούν την Αθήνα μέσω του στόλου, ενίσχυσε περαιτέρω το αίσθημα της πολιτικής ισότητας ενώ διέλυσε τις παλιές πολιτικοκοινωνικές δομές της ολιγαρχικής Αθήνας. Επιπροσθέτως, τόσο οι φυλές όσο και οι δήμοι απέκτησαν διοικητική και οικονομική αυτοτέλεια, με δική τους εκκλησία, περιουσία και ταμείο, κάτι το οποίο οδήγησε στην αναγκαία αποκέντρωση της πολιτικής εξουσίας. Ο δήμος έτσι έγινε η καρδιά της πόλις και εκεί ο πολίτης, ως μαθητής,  είχε την πρώτη του επαφή με τα κοινά, την πολιτική και τη δημοκρατία.
Το γενικότερο πολιτικό πνεύμα των επί Κλεισθένη μεταρρυθμίσεων έδωσε τη δυνατότητα πολιτικής συμμετοχής σε όλους τους πολίτες (Ισοκρατία), χωρίς περιορισμούς (Παρρησία), με επιδίωξη τη λήψη συναινετικών αποφάσεων μετά από δημόσια συζήτηση (Ισηγορία). Τα νέα Κλεισθένεια μέτρα του οστρακισμού (η νόμιμη εξορία ενός πολίτη που αποτελούσε κίνδυνο για τη Δημοκρατία), της λογοδοσίας των απερχόμενων αξιωματούχων και της δοκιμασίας (εξέταση της καταλληλότητας των υποψηφίων για κάποιο αξίωμα) λειτούργησαν ως θρυαλλίδα για τον απόλυτο έλεγχο των πολιτικών αξιωματούχων από τους πολίτες.
ΕΦΙΑΛΤΗΣ
Στη συνέχεια, τις δημοκρατικές πρωτοβουλίες επεξέτεινε ο αδιάφθορος Εφιάλτης, γιος του Σοφωνίδη. Ο υπέρμαχος και υπερασπιστής των πολιτών Εφιάλτης, τόλμησε να πολεμήσει με θάρρος το ισχυρότατο πολιτικό και ολιγαρχικό κατεστημένο της εποχής. Εκφράζοντας τη θέληση των πολιτών κατόρθωσε και αφαίρεσε τις πολιτικές και περιόρισε τις δικαστικές αρμοδιότητες και εξουσίες του αντιδημοκρατικού και ολιγαρχικότατου Αρείου Πάγου. Τις εναπομείνασες εξουσίες του, τις μετέφερε στη Βουλή και την Εκκλησία του Δήμου – τα πολιτειακά όργανα των πολιτών. Πλέον, το υψηλότερο αξίωμα στη Δημοκρατία, ήταν αυτό του πολίτη. Δική του πολιτική πρωτοβουλία ήταν και η γραφή των παρανόμων, σύμφωνα με την οποία κάθε πολίτης είχε δικαίωμα να εγείρει αγωγή κατά διοικητικών πράξεων και νόμων τους οποίους έκρινε αντισυνταγματικούς ή παράνομους. Η γραφή παρανόμων υπήρξε το τελειωτικό χτύπημα εναντίον της κακονομίας και των μισοδήμων νόμων. Για τις μεταρρυθμίσεις του αυτές ο Εφιάλτης δολοφονήθηκε από...
Η συνέχεια του άρθρου στην ιστοσελίδα του δέλτα

7 σχόλια:

  1. Περί λαϊκῆς ἀγωγῆς καί περί τῆς σχέσεώς της μέ τόν διάχυτο δικαστικό ἔλεγχο τῆς συνταγματικότητας τῶν νόμων καί τῶν διοικητικῶν πράξεων.
    Ἀναφέρεται ἀνωτέρω: " κάθε πολίτης είχε δικαίωμα να εγείρει αγωγή κατά διοικητικών πράξεων και νόμων τους οποίους έκρινε αντισυνταγματικούς ή παράνομους".
    Αὐτό σήμερα στήν Εὐρώπη (Γαλλία,Γερμανία, Μ. Βρετανία κ.ο.κ.), τό ἔχουν ονομάσει "λαϊκή ἀγωγή" καί τό ἀποκρούουν σάν ....αὐτονόητο κακό!
    Χωρίς καμία αἰτιολόγηση ἤ σκέψη. Ἔτσι, ὑποθέτει κανείς, ὅτι ἡ λαϊκή ἀγωγή εἶναι αὐτό πού θά ἔφερνε τό χάος στήν ἔννομη τάξη. Εἶναι ὅμως ἀκριβῶς τό ἀντίθετο.
    Ἡ ἀπόλυτη ἄρνηση τῆς λαἱκῆς ἀγωγῆς, ἔχει γίνει δεκτή στά δικαστήρια τῆς Ἑλλάδος, ἀπό ἐπηρεασμό ἀπό τήν "Δύση".
    Σέ μᾶς ὑπάρχει μόνον, ὁ "διάχυτος ἔλεγχος τῆς συνταγματικότητας τῶν νόμων" ἀπό τά δικαστήρια. Ὁποιοδήποτε δηλαδή δικαστήριο μπορεῖ, καί μάλιστα πρέπει, νά μήν έφαρμόζῃ νόμο πού τόν θεωρεῖ ἀντισυνταγματικό. Αὐτό ἀποτελεῖ συνταγματικό ἔθιμο καί κεκτημένο τῆς δημοκρατίας μας, παρά τά λοιπά ἐλαττώματά της.
    Ἐν τούτοις, μετά τό 2010, ἔχει γίνει προσπάθεια νά καταργηθῆ νομοθετικά αὐτή ἡ δυνατότητα τῶν δικαστηρίων - καί νά διατηρηθῆ μόνο στά ἀνώτατα δικαστήρια, πού ὅμως πολλές φορές ἀπέχουν ἀπό τήν αἴσθηση τῆς ζωῆς τοῦ καθημερινοῦ ἀνθρώπου, ἄρα καί ἀπό τήν αἴσθηση δικαίου τῆς κοινωνίας, καί ἤδη περιορίζουν τόν ἔλεγχό τους αὐτόν ὅσο περισσότερο γίνεται.
    Διότι, θεωρεῖται ὅτι ὁ νομοθέτης ἔχει " εὑρεία εὐχέρεια νά ὁρίσῃ...." (τό ἕνα ἤ τό ἄλλο), ἤ ὅτι ὁ νομοθέτης ἔλαβε ὑπ' ὄψη του < τάχα ὅλα> τά δεδομένα τῆς κοινῆς πείρας καί ὅρισε ὅτι... ". Ἔτσι λοιπόν, ὅλα σχεδόν τά ἀνάποδα, πού κάνουν κουρέλι τά συνταγματικά δικαιώματα πλαγίως, καί τελικά ἀχρηστεύουν τό ἴδιο τό Σύνταγμα, βγαίνουν συνταγματικά!
    Ὕστερα, μέσῳ τῆς λεγομένης "παγίας νομολογίας" τῶν ἀνωτέτων δικαστηρίων, ἀξιώνεται ἡ συμμόρφωση ὅλων τῶν ἄλλων δικαστηρίων, στό ὅτι σχεδόν ὅλα εἶναι ...συνταγματικά!
    Κανονικά, καί ὁ νόμος μέ τίς ρυθμίσεις του, καί οἱ ἀποφάσεις τῶν ἀνωτάτων δικαστηρίων μέ τίς διατυπώσεις τους, πρέπει νά σέβονται τόν διάχυτο ἔλεγχο τῆς συνταγματικότητας τῶν νόμων ἀπό ὅλα τά δικαστήρια.
    Ἡ δέ λαϊκή ἀγωγή, πρέπει νά εἰσαχθῆ ἐπιπροσθέτως τοῦ διαχύτου ελέγχου τῆς συνταγματικότητος τῶν νόμων, καί ἀνεξάρτητα ἀπό τό λεγόμενο "ἔννομο συμφέρον" τοῦ αἰτουμένου δικαστική προστασία, σέ συγκεκριμένη ἄρα μόνον ὑπόθεση. Δηλαδή πρέπει ἡ λαϊκή αγωγή νά εἰσαχθῆ ὡς ἀδάπανο πολιτικό δικαίωμα κάθε Ἕλληνος πολίτου.
    [Καί ὄχι ὡς δικονομική δυνατότητα ...οἱουδήποτε, δηλαδή ὄχι ὡς ἐργαλεῖο τῶν ἰσχυρῶν κεφαλαιουχικῶν νομικῶν προσώπων ἤ ἐγκαθέτων ἑνώσεων, τελικα΄νά ἐπιβάλλουν τήν θέλησή τους καί τά συμφέροντά τους στό κράτος καί στούς πολίτες].
    Ἐνώπιον ποίου; Νομίζω ένώπιον Δικαστηρίου ἀπαρτιζομένου ἀπό 25 ἀνώτερους καί ἀνώτατους δικαστές, δικαστικῆς ἐμπειρίας τουλάχιστον 28 ετῶν (ὕστερα ἀπό κλήρωση μεταξύ ὅλων τῶν δικαστῶν) καί 25 πολιτῶν ἄνω τῶν 55 ἐτῶν καί ἐπιλεγομένων μέ κλήρωση (π.χ. μεταξύ ἐχόντων ἀνώτατη μόρφωση, καί συγκεκριμένων ἐπαγγελμάτων, μέ ἐπαγγελματική ἐμπειρία ἄνω τῶν 28 ἐτῶν).
    Γιά εἰσαχθῆ ὅμως ἡ λαϊκή ἀγωγή σέ μιά χώρα ὅπως ἡ σημερινή Ἑλλάδα, δέν εἶναι κάτι τό ἁπλό....Διότι:
    Ἡ λαϊκή ἀγωγή, εἴτε προϋποθέτει εἴτε συνιστᾶ, μεγάλον πολιτικόν σεισμόν.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. Εάν 'βαδίζαμε συμφώνως προς το πνεύμα του νόμου,θ'αλλάζαμ'επάγγελμα.Ουσία έχει πως ο ελληνικός νομικός πολιτισμός καρκινοβατεί,πελαγοδρομεί,δολιχοδρομεί,εισάγοντας χωρίς να 'μπορή,καν,να μιμηθή επακριβώς(μεσοβέζικα)και επιμένοντας να πιστεύη πως η Δύσις είναι το έσχατον καταφύγιόν του(βιβλία και πτυχία χωρίς αντίκρισμα αλλά μόνο για μερικούς Κερβέρους καθηγητές).

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  3. Σταύρο ωραία η πρωτοβουλία να γράψεις ένα τέτοιο άρθρο και με την ευκαιρία θέλω να κάνω μια σύντομη αναφορά.

    Μια πιο λεπτομερής εξέταση της Αθηναϊκής ιστορίας δείχνει ότι η ωρίμανση της Δημοκρατίας έχει Βίον παράλληλο με το αθηναϊκό ναυτικό. Όταν ο Θεμιστοκλής έπεισε για την ανάγκη δημιουργίας στόλου από τριήρεις αυτομάτως δημιούργησε τεράστιες ανάγκες σε ανθρώπινο δυναμικό (κωπηλάτες και επιβάτες/πεζοναύτες) το οποίο απαγορευόταν να καλυφθεί από μη πολίτες. Αυτή η αλλαγή σταδιακά μετέτρεψε τα χαμηλά στρώματα των Αθηναίων πολιτών στην ατμομηχανή ισχύος της πόλης με το αίτημα για βάθαιμα της δημοκρατίας να έρχεται ως φυσική νομοτέλεια. Προϊόν αυτής της ζύμωσης είναι και ο Εφιάλτης που αναφέρεις.

    Η δημοκρατία δεν έχει ιδρυτές γιατί η μήτρα της είναι το αθηναϊκό ναυτικό και χωρίς αυτό θα είχε μείνει μια εκλεκτορική ολιγαρχία. Η ιστορία του αθηναϊκού στόλου και η επιρροή του επί το δημοκρατικού γίγνεσθαι της Αθήνας αναλύεται στο εξαιρετικό βιβλίο του John Hale, Lords of the Sea, στα ελληνικά κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Ψυχογιός με τίτλο "Οι Άρχοντες των θαλασσών", διαθέσιμο σε ψηφιακή μορφή και εκτυπωμένο κατά παραγγελία.

    Όλα τα μέλη και οι φίλοι του Δέλτα αλλά και όλοι οι Έλληνες πρέπει να το διαβάσουν.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  4. Η δημοκρατία δεν είναι ιδεολογία.Εάν οι πολίτες ήσαν και οπλίτες εκ παραλλήλου,θα 'μιμείτο,απλώς,τους Κούρδους,τους Σκώτους,τους Βάσκους αλλά και άλλα έθνη της υφηλίου που ποθούν την αυτοδιάθεση και αυτοδυναμία(προς το συμφέρον και τ'όφελός των βεβαίως και τίποτα περισσότερο-τίποτα 'λιγότερο).Τα Σκόπια δεν θα είχαν δύναμη και η νεοθωμανική Τουρκία δεν θα 'σήκωνε κεφάλι.Ένας αποτυχημένος λαός που συμπαρασύρει και τα χλωρά,κατάλοιπο μιας μακραίωνης παραδόσεως που είναι φύσει και θέσει αδύνατο να διαφυλαχθή και προφυλαχθή 'στην οικονομία των ανεξέλεγκτων αγορών,της καταναλωτικής φρενίτιδος που μαστίζει τον ανώριμο άνθρωπο.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  5. Εξαιρετική ιστορική αναφορά στην γένεση και τους θεμελιωτές της Δημοκρατίας, του πολιτεύματος που όλοι ονειρευόμαστε.
    Δυστυχώς όμως ακόμα και απο την εποχή του Σόλωνος, όταν ο Ανάχαρσις επισκέφθηκε την Εκκλησία του Δήμου, εξέφρασε την απορία του, καθώς διαπίστωσε ότι "στους Έλληνες μπορεί μεν να μιλάνε οι σοφοί αλλά τις αποφάσεις τις παίρνουν οι άσχετοι" (Σόλων 6,1).
    Τελικά η αριστεία από τότε καταδιώκετο.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  6. Η Δημοκρατια δεν ειναι ιδεολογια αλλα η μετουσιωση σωστων ιδεολογιων σε ενα συστημα διακυβερνησης που να το υπηρετουν οι αριστοι που το πιστευουν.
    Ειδαλλως φιλολογουμεν μετ'ευτελειας και φιλοσοφουμεν ανευ μαλακιας.

    ΑπάντησηΔιαγραφή

Υφίσταται μετριασμός των σχολίων.

- Παρακαλούμε στα σχόλια σας να χρησιμοποιείτε ένα όνομα ή ψευδώνυμο ( Σχόλια από Unknown θα διαγράφονται ).
- Παρακαλούμε να μη χρησιμοποιείτε κεφαλαία γράμματα στη σύνταξη των σχολίων σας.